Wybuchy wulkanów przyczyniły się do epidemii Czarnej Śmierci

5 grudnia 2025, 11:10

Martin Bauch z Instytutu Historii i Kultury Europy Wschodniej im. Leibniza oraz Ulf Büntgen z University of Cambridge uważają, że do pandemii Czarnej Śmierci, która w połowie XIV wieku mogła zabić nawet połowę populacji Europy, przyczynił się... wybuch wulkanu w tropikach. Wyniki swoich badań naukowcy opisali na łamach Nature Communications. Earth & Environment.Wielka pandemia, jedna z największych w historii ludzkości, rozpoczęła się w Europie 1347 roku.



Zdigitalizowany Codex Atlanticus – największy zbiór pism i rysunków Leonarda da Vinci

5 grudnia 2025, 08:23

Codex Atlanticus, największy zbiór pism i rysunków Leonarda da Vinci, rzadko jest udostępniany publiczności. Zawarte w nim zapiski powstawały w latach 1478–1518. To imponujące świadectwo geniuszu mistrza renesansu. Zawiera on informacje dotyczące inżynierii, malarstwa, geografii, fizyki, chemii, projekty odzieży czy bajki. Możemy podziwiać w nim projekty katapult i dźwigów oraz prywatne notatki Leonarda. Zbiór został skompletowany pod koniec XVI wieku przez Pompeo Leoniego i ze względu na swoje rozmiary nazwany Kodeksem Atlantyckim.


Psychoterapia oparta na dowodach - co mówią badania naukowe?

3 grudnia 2025, 17:17

Przez dziesięciolecia psychoterapia była postrzegana jako dziedzina bardziej związana ze sztuką niż z nauką. Dziś sytuacja wygląda zupełnie inaczej. Współczesna psychoterapia opiera się na solidnych podstawach naukowych, a jej skuteczność jest potwierdzona tysiącami badań klinicznych. Zrozumienie, co działa w terapii i dlaczego, pozwala zarówno specjalistom, jak i pacjentom podejmować świadome decyzje o wyborze odpowiedniej formy pomocy.


Jak Chiny, USA, Polska czy UE realizują politykę klimatyczną? Ujawnia to analiza ich prawa

2 grudnia 2025, 13:36

Analiza regulacji i przepisów prawnych pokazuje, jak objęte nią kraje dążą – bądź nie – do realizacji celów klimatycznych. W raporcie przygotowanym przez University of Oxford i ponad 60 firm prawniczych uwzględniono 37 krajów (jako kraj potraktowano Kalifornię), w tym Polskę i największych światowych emitentów CO2 – Chiny, USA oraz Indie. Państwa te odpowiadają za 85% światowej emisji i 87% światowego PKB. W raporcie wyraźnie widać, że we wszystkich badanych krajach doszło do wzmocnienia polityki klimatycznej – z jednym przypadkiem jej osłabienia: USA – a trend ten jest szczególnie silny w Ameryce Południowej, Afryce, Azji i regionie Pacyfiku.


Dlaczego ptasia grypa jest tak niebezpieczna dla ludzi? To przez gen PB1

2 grudnia 2025, 10:14

Wirusy ptasiej grypy są szczególnie niebezpieczne dla ludzi, gdyż potrafią przetrwać i namnażać się w wyższych temperaturach niż wirus typowej ludzkiej grypy, informują naukowcy z University of Cambridge. Dlatego też niestraszna im gorączka, która jest jednym ze sposobów, w jaki organizm powstrzymuje wirusy przed powielaniem się. Badacze poinformowali na łamach Science o zidentyfikowaniu genu decydującego o wrażliwości wirusów na temperatury.


Suplementy na odporność — co naprawdę działa według badań klinicznych?

1 grudnia 2025, 16:52

Odporność to złożony system zależności między komórkami układu immunologicznego, hormonami i procesami metabolicznymi. W okresach zwiększonej zachorowalności wiele osób sięga po suplementy mające wzmacniać organizm. Rynek jest jednak ogromny, a nie wszystkie dostępne preparaty mają potwierdzone naukowo działanie. Warto więc przyjrzeć się temu, co pokazują badania kliniczne i które składniki faktycznie mogą wspierać odporność.


Chemikalia, z którymi na co dzień się stykamy, zaburzają pracę mikrobiomu jelit

1 grudnia 2025, 11:01

Jelita ludzi na całym świecie zamieszkuje w sumie około 4500 gatunków bakterii. U pojedynczej osoby jest to od 160 do około 1000 gatunków. Ich obecność jest nam niezbędna do życia i prawidłowego funkcjonowania. Ale nie tylko sama obecność. Jednym z kluczowych elementów jest równowaga pomiędzy poszczególnymi gatunkami. Zachwianie tej równowagi może prowadzić nie tylko do chorób układu trawienia, ale również do otyłości, chorób układu odpornościowego czy chorób psychicznych.


Polska jednym z krajów, gdzie PKB rośnie przy spadku emisji CO2

28 listopada 2025, 15:55

Można? Można. To co widzicie to wykres tzw. tożsamości Kai dla Polski. Pokazuje on, że pomimo zmniejszenia emisji CO2, PKB Polski rośnie. To najlepszy dowód, że odchodzenie od węgla nie jest jednoznaczne z kryzysem gospodarczym, a używanie węgla i innych paliw kopalnych nie jest warunkiem niezbędnym do rozwoju gospodarczego


Ciemna materia złapana? W końcu mamy bezpośredni dowód na jej istnienie?

27 listopada 2025, 09:03

W 1933 roku astronom Fritz Zwicky zauważył, że galaktyki w gromadzie Coma poruszają się tak szybko, iż – biorąc pod uwagę oddziaływanie samej materii – niektóre z nich powinny zostać wyrzucone z gromady. Przeprowadził wyliczenia, z których wynikało, że większość masy galaktyk musi pochodzić z niewidocznej materii. Środowisko naukowe podeszło do tych rewelacji sceptycznie, jednak z czasem istnienie ciemnej materii przyjęto za pewnik i zaczęły się jej intensywne poszukiwania. Teraz profesor Tomonori Totani z Wydziału Astronomii Uniwersytetu Tokijskiego ogłosił, że znalazł bezpośredni dowód na istnienie ciemnej materii.


Sława zabija. Sławni piosenkarze żyją krócej niż ich koledzy

26 listopada 2025, 17:40

Przeprowadzone w przeszłości badania wykazały, że średnia długość życia muzyków jest niższa niż średnia dla społeczeństwa, w jakim żyją. Autorzy badań z 2016 roku zauważyli wśród muzyków nadmierną śmiertelność spowodowaną chorobami wątroby, samobójstwami, zabójstwami, wypadkami i przedawkowaniem narkotyków. Zagadką natomiast pozostaje, czy sama sława może być przyczyną skrócenia życia.


Zostań Patronem

Od 2006 roku popularyzujemy naukę. Chcemy się rozwijać i dostarczać naszym Czytelnikom jeszcze więcej atrakcyjnych treści wysokiej jakości. Dlatego postanowiliśmy poprosić o wsparcie. Zostań naszym Patronem i pomóż nam rozwijać KopalnięWiedzy.

Patronite

Patroni KopalniWiedzy